The Foundation Foundation
Abelana leqephe lena



THE

Lentsoe

♋︎

Moq. 17 JUNE 1913 Che. 3

Copyright 1913 ka HW PERCIVAL

IMAGINATION

(E phethetsoe)

HO NA le menahano ho na le mehloli eo monahano o ntšang phepo ho eona. Litšekamelo le sepheo bophelong ke tsona tse tla etsa qeto ea hore na monahano o tsoa mehloling efe. Motho eo matla a hae a setšoantšo a sebetsang empa a se na matla a fokolang a ho nahana, a ka ba le maikutlo a mangata a mefuta e mengata, empa ho e-na le ho phela le ho phela hantle, e tla ba ho senyeheloa ke mpa, ba tsoetsoeng ba ntse ba le teng. Tsena e tla ba tse khahlang le ho fana ka thabo ho motho eo, empa li ke ke tsa thusa lefatše. Motho o tlameha ho nahana, o tlameha ho nahana ka tsela ea hae sebakeng sa menahano, lefats'e la kelello, pele a ka fana ka mefuta e loketseng menahano eo a neng a tla e tlisa lefatšeng la kelello le la nama. Haeba a sa khone ho kena sebakeng sa menahano, mehopolo e mo susumetsang e ke ke ea e-ba ea mofuta oa hae[1][1] Motho, kelello e tsoetsoeng, o lelekoa lapeng la hae lefatšeng la kelello, lefats'e la menahano. Menahano ea hae e metle le mesebetsi ea hae e metle li mo lefella thekollo, ’me lefu ke tsela eo ka eona a khutlelang hae bakeng sa phomolo—bakeng sa ho phomola feela. Ke ka seoelo bophelong ba hae ba lefatšeng a ka fumanang tsela ea ho khutla, kapa hona ho sheba lehae la hae ka motsotsoana. Empa hoa khoneha hore a fumane tsela a ntse a le lefatšeng lena. Tsela ke ka ho nahana. Menahano e sa tsitsang e mo khelosa le ho mo khelosa, 'me e mo khelose ha a leka ho nahana, kaha liphapang le menyaka le meleko ea lefats'e e mo suthisetsa hole le boikarabello le mesebetsi ea hae ea bophelo. O tlameha ho sebetsa ka har'a letšoele la menahano e sollang e emeng lipakeng tsa hae le sepheo sa hae.—e seng ba lefatše la kelello, ’me o tla sitoa ho li tšoara le ho li tseba le ho li ahlola le ho sebetsana le tsona. Ha a kena sebakeng sa menahano, o tla fumana mohopolo oa hae le mehopolo eo a lokelang ho fana ka mefuta ho eona le eo a tla e tlisa lefatšeng ka menahano. O kena sebakeng sa menahano ka ho leka ho nahana, ka ho laea leseli la hae la kelello ho tsepamisa mohopolo mohopolong o sa bonahaleng oo a o labalabelang, ho fihlela a o fumana a bile a o tseba. Tumelo le thato le takatso e laoloang lia hlokahala ho qala le ho tsoela pele ho nahana, ho fihlela taba ea monahano e fumanoa ebile e tsejoa.

Tumelo ha se mohopolo feela kapa takatso kapa tumelo ho monyetla. Tumelo ke kholiseho e tsitsitseng bonngoeng ba mohopolo, le hore o tla tsejoa. Ha ho na palo ea liteko tsa lefeela tsa ho e fumana; ha ho na ho hloleha, leha ho ka ba le letšoao le pharaletseng hakae, ho tla fetola tumelo, hobane tumelo e joalo e tsoa ho tsebo, tsebo eo motho a e fumaneng maphelong a mang le e setseng hore motho a ipolele le ho e boloka. Ha motho a e-na le tumelo e joalo 'me a khetha ho nka khato, khetho ea hae e tlisa matla a thato; o fetohela mohopolo oa hore o na le tumelo, 'me monahano oa hae oa qala. Ho sitoa ho tseba taba eo a e nahanang hase ho se atlehe. Boiteko bo bong le bo bong ke thuso qetellong. E mo thusa ho bapisa le ho ahlola lintho tse tlang kelellong, 'me o ithuta mokhoa oa ho li lahla. Ho feta mona, boiteko bo bong le bo bong bo thusa ho laola takatso e hlokahalang ho nahana. Takatso e laoloang e fana ka matla ho mefuta e hlahisoang ke monahano. Ka taolo ea moferefere o foufatsang o sitisang mehopolo, leseli la kelello le hlakisoa 'me matla a fuoa monahano.

Ho hopola ha ho hlokahale ho inahanela, ke hore, mohopolo-memori. Sense-memory ke mohopolo ka litho tsa kutlo, joalo ka ho hopola le ho hopola, ho etsa setšoantšo, ho bua hape, ho latsoa hape, ho fofonela hape, ho ama hape, lintho tseo u li bonang le melumo le litatso le menko le maikutlo a bileng teng ka lebaka la kutlo bophelong ba hona joale ba mmele. Mehopolo ke ea ts'ebeletso mosebetsing oa menahano ka mor'a, empa eseng pele, motho a fumane mohopolo oo e lokelang ho ba mosebetsi oa menahano ho tlisa sebopeho le tlhahiso.

Monahano ke boemo ba kelello boo ho bona lefapha la litšoantšo le qobelloang ho nka khato. Monahanong ketso ea lefapha la litšoantšo e ntle ebile e mpe. The mpe ketso ke ponahatso ea lintho tsa kutlo le mehopolo, le monahano oa 'mala oa tsona le sebopeho sa tsona. Mosebetsi o mobe oa menahano o bontšoa ho batho ba "nahanang", ba hlolloang le ho lahleheloa ke tekano ka ho tšoantša lintho tse ka 'nang tsa etsahala (ha sebata se maoto a tiileng se sa inahaneloe). Ka ho litholoana tse ntle tse ketso, ea “ea inahanelang,” matla a setšoantšo a hlahisa sebōpeho le ’mala ’me a li etsa hore e be taba, ’me a hlakise melumo, kaofela ha tsona li khethoa ke tšusumetso ea matla a mang a tšeletseng a kelello.

Lintho tsohle le mesebetsi ea bonono li tlameha ho etsoa ka monahano pele li ka fuoa ponahalo ea lefatše. Ha o fana ka ponahalo ea lefatše la sebopeho sa libopuoa tse bōpiloeng le tse phelisitsoeng ka menahano e emisitsoeng mona, litho tsa kantle tsa kelello li sebelisoa feela joalo ka lisebelisoa, li tataisoa ke methapo e ka hare ea mmele ho fa mmele o kantle sebopehong sa ka hare. Lisebelisoa tsa kelello li haha ​​'mele oa lintho tse sa reng letho ha menahano e rerile ho phela ka har'a eona le ho etsa hore' mele o be teng.

Ho bonts'a bonono ha ho khonehe ntle le monahano. Kamora hore a tsebe mohopolo, ea nahanang o tlameha ho ba ka sebopeho sa hae. Kamora hore a etse sebopeho sa eona sebini se tlameha ho se hlahisa 'me se etse hore se hlahe lefatšeng. Mesebetsi e tlang lefatšeng ka tsela ena ke mesebetsi ea ba nahanang, mesebetsi ea bonono le mosebetsi oa ho nahana. Baetsi ba litšoantšo e lokela ho ba ba nahanang. Haeba ho thoe ke bataki ba sa boneng sebopeho pele ba leka ho se hlahisa, ha se litaki, empa ke litsebi tsa mahlale feela. Ha ba itšetlehe ka menahano ea bona ka mefuta ea bona. Li ipapisitse le mehopolo ea tsona, ka mefuta ea likelello tse ling, ka tlhaho eo ba e kopileng.

Ka lits'ebetso tse hlalositsoeng, baetsi ba litšoantšo ba litšoantšo ba fa lefatše seo lefats'e le nang le sona sa bonono. Litsebi tsa metjeko li kopitsa ho tsoa ho mefuta ena ea bonono. Leha ho le joalo ka mosebetsi le boinehelo ho thuto ea bona, le bona, e ka ba ba nahanang.

Sebini sa sebini se tsoha se labalabela ho fihlela se tseba mohopolo. Ebe monahano oa hae o qala mosebetsi oa ona. Sebopeho se seng le se seng, sebapali, se ikutloang hore se hlahisoa, se hlaha tsebeng ea hae e ka hare ka sebopeho sa molumo, 'me se phela le ho nka karolo ea sona har'a mefuta e meng ea molumo e arotsoeng mohopolo oa hae o bohareng - e leng tšusumetso ho e' ngoe le e 'ngoe ea likarolo tse fapaneng , e boloka e ngoe le e 'ngoe e amana le likarolo tse ling,' me e etsa hore kutloano e tsoane. Ho tsoa ho molumo o sa utloahaleng, moqapi o etsa molumo o ke keng oa utloahala. Sena o se ngola ka mokhoa o ngoliloeng 'me se utloahala e le mokhoa o utloisisoang, e le hore ba nang le litsebe ba utloe' me ba latele sebakeng seo se tsoetsoeng ho sona.

Ka letsoho le borashe le linepe tse tsoang pallet ea hae, moetsi oa litšoantšo o taka sebopeho monahanong oa hae e le ponahalo ea ponahalo ea seile ea hae.

Setaki se setšoantšisi se qhekella ebile se qobella ho hlaha ka lejoe le thata sebopeho se sa bonahaleng seo monahano oa hae o leng sona o ts'oanang.

Ka matla a ho nahana, rafilosofi o fana ka mokhoa oa monahano oa hae, 'me o bopa ka mantsoe mefuta e sa bonahaleng ea mohopolo oa hae.

'Muelli ea sa nahaneleng le mofani oa molao o rera le ho fa batho litaelo, ho latela pono ea hae ka kotloloho ea liketsahalo tsa nako e fetileng. Motho ea nahanang o na le maikutlo a ananelang le a lebelletseng ho fetoha le maemo a fetohang le lintho tse ncha, tseo e tla ba lintho tsa tsoelopele.

Ha ho na batho ba fokolang ba nahanang kapa ba ka nahanang hang-hang, empa ba bangata ba na le monahano o monate. Ba nang le matla a ho nahana ba matla haholo ebile ba kenelletse menahanong ea bophelo ho feta ba nang le matla a fokolang a ho nahana. Ho ea nahanang, metsoalle, batho bao a ba tloaetseng, batho, ke libapali tse mafolofolo, tse tsoelang pele ho phela likarolo tsa tsona ka monahano oa hae ha a le mong. Ho batho ba sa nahaneng, batho ba na le mabitso a emelang haholo kapa hanyane, litholoana tsa tseo ba li entseng le tseo ho ka baloang ho tsona hore na ba tla etsa eng. Ho ea ka matla a hae a ho nahana, motho o tla kopana le lintho 'me batho ba tla kena' me batho ba kelello ea hae, kapa, lintho le batho ba tla ba ka ntle ho eena, hore a bonoe feela ha ho hlokahala ketsahalong e itseng. Motho ea nahanang a ka phela le ho shebisisa ka mebala, litšoantšo tse hatisitsoeng ke mohopolo oa hae. A ka theha mefuta e mecha mohopolong, a penta litšoantšo tse ncha, tseo mohopolo oa hae a ka ikhopotsang liketsahalong tse tlang. Ka ho nahana a ka etela linaheng lisele kapa a kena lefatšeng le lecha ebe o lula hara batho, mme a nka karolo litšoantšong tseo a neng a qala ho kopana le tsona. Haeba motho ea sa nahaneng a nahana ka libaka tseo a kileng a li etela, mohopotso oa hae o mo hopotsa 'nete empa a ke ke a khona ho hlahisa litšoantšo hape; kapa, haeba e etsa, ho ke ke ha ba le motsamao le 'mala, empa feela lintho tse sa hlaka ntle le bophelo, ka leholiotsoana le putsoa. A ke ke a haha ​​holima setšoantšo sa mohopolo oa hae. Ke hobane'ng ha a lokela ho nahana ka se neng se le moo?

Monna ea sa nahaneng o phela ka molao ho latela tloaelo, ka mefuta e behiloeng le li-groove, mme o ipapisitse le boiphihlelo. Ha a lakatse ho li fetola, empa o batla ho li ntšetsa pele. Mohlomong o nahana hore li lokela ho ntlafatsoa, ​​empa ntlafatso efe kapa efe e lokela ho tsamaellana le se neng se le teng. O tshaba tse sa tsejweng. Tse sa tsejoeng ha li na khahleho ho eena. Mohlophisi o phela ka phetoho, ho latela maikutlo, ka maikutlo le maikutlo, a ipapisitse le tšepo le likhopolo tsa hae. Ha a tšabe tse sa tsejoeng; kapa, haeba a etsa joalo, e mo hohela maikutlo a boithabiso. Batho ba sa nahaneng hangata ba boloka molao. Ha ba lakatse hore melao e fetoloe. Batho ba inahaneloang baa halefa ha molao o thibela lintho tse ncha. Ba ne ba tla nka mehato e mecha ebe ba leka mefuta e mecha.

Mokhoa o sa nahaneleng o boima, o lieha ebile o bitsa chelete e ngata, ebile o senya nako, o na le mahlomola le mahlomola a batho, o bile o hatella pele. Ka monahano ho ka lebelloa ho hongata mme nako le mahlomola a mangata li ka bolokeha. Sebopeho sa monahano se phahama ho fihla tekanyong ea boporofeta, o khona ho bona seo menahano ea batho e tla se qobella. Mohlophisi oa molao ea sa nahaneleng o tsamaea ka mohlala ka nko ea hae haufi le lefatše mme o bona feela se ka pele ho nko ea hae, ka linako tse ling ha ho joalo. Ea nang le monahano a ka nka tšimo e kholo ea pono, a bona tšebetso ea matla a mangata, le a mang a e-so bonahale a sa nahane. Ea sa nahaneng o bona feela liketsahalo tse hasantsoeng, 'me ha a li ananele. O qobelloa hammoho le tloaelo. Le batho ba monahano, leha ho le joalo, mohopolo oa lipontšo tsa linako o ka utloisisoa, mme ka monahano o loketseng le o nakong, mokhoa bakeng sa taolo ea ketsahalo e fanoa.

Moaho oa qhobosheane, litoro tsa mots'eare, ho bapala le mosi o motle oa feshene, ho lora boroko, ho bona lintho tse sa bonahaleng, phantasms ha se monahano, leha ho le joalo bokhabane ba ho nahana bo sebetsa ka matla ho hlahiseng mesebetsi le maemo a kelello ana. Ho rera lintho tse ngata, haholo-holo ea bohlokoa. 'Me ehlile, ho kopitsa kapa ho etsisa ha se monahano, ka hona ba hlahisang mofuta o mocha feela, ha se batho ba nahanang kapa ba nahanang, leha tlhahiso e ncha e le ea sebini le talenta ea pontšo.

Ha monahano o sebetsa bakeng sa tlhahiso ea mefuta ea sebopeho se matla, moea oa lefats'e ha o kenelle, empa o khothaletsa ketso ea ona hobane moea oa lefats'e ka hona o fumana menyetla e meholo ea ho bona maikutlo ka mekhoa e mecha. Joalokaha kelello e nahana, ea ithuta. E ithuta butle-butle, empa ea ithuta. Menahano e ruta kelello ka mefuta. E ananela molao, tatellano, boholo. Ka nts'etsopele ena ea kelello e sa fetoheng ka mefuta e phahameng, e tla nako eo ka eona a tla sebelisa mehopolo lipakeng tse fapaneng ho feta ho iketsetsa liforomo tsa kutlo. Ebe kelello e leka ho theha mefuta e sa bonoheng, e seng ea kelello, le moea oa lefats'e ka nako e le ngoe o hanyetsang le marabele. Takatso e jala pherekano kelellong, e hobatsa le ho hlasimolla mohopolo. Moea oa lefats'e o etsa hore likelello, litakatso le matla a 'mele li loanetse ntoeng khahlano le kelello e lefifi, kaha e ntse e leka ho etsa mefuta ea mehopolo e sa utloahaleng le libopuoa tsa moea. Ke ka seoelo motho ea nahanang a khonang ho loana ka katleho le sesole sena sa moea o lefatšeng. Haeba a lahla likhopolo tsa hae, moea oa lefats'e o mo putsa ka litlotla tsa lefats'e bakeng sa limakatso tsa monahano oa hae tse tlisoang lefatšeng. Haeba motho ea nahanang a sa khaotse ho loana, oa hlōleha kapa o bonahala eka lefatše le hloleha. Ha e le hantle ha a atlehe. O tla boela a loana, hape ka matla a maholo le katleho. O tla tlisa monahano sebakeng se sebetsang ho sona bakeng sa mehopolo, sebakeng seo e sebeletsang moea o phahametseng matla. Hang ha motho a nahana ka bona ka lilemo o atleha ho sena. Ha se katleho e tloaelehileng, ha ho na ketsahalo e tloaelehileng. O senolela lefatše melao e mecha ea moea. O etsa, ka monahano, mefuta eo libopuoa tsa lefats'e la moea li ka tlang ka sebopeho sa ho itlhahisa.


[1] Motho, kelello e tsoetsoeng, o lelekoa lapeng la hae lefatšeng la kelello, lefats'e la menahano. Menahano ea hae e metle le mesebetsi ea hae e metle li mo lefella thekollo, ’me lefu ke tsela eo ka eona a khutlelang hae bakeng sa phomolo—bakeng sa ho phomola feela. Ke ka seoelo bophelong ba hae ba lefatšeng a ka fumanang tsela ea ho khutla, kapa hona ho sheba lehae la hae ka motsotsoana. Empa hoa khoneha hore a fumane tsela a ntse a le lefatšeng lena. Tsela ke ka ho nahana. Menahano e sa tsitsang e mo khelosa le ho mo khelosa, 'me e mo khelose ha a leka ho nahana, kaha liphapang le menyaka le meleko ea lefats'e e mo suthisetsa hole le boikarabello le mesebetsi ea hae ea bophelo. O tlameha ho sebetsa ka har'a letšoele la menahano e sollang e emeng lipakeng tsa hae le sepheo sa hae.